Timur’un fillerinden, Moğolların atlarına, Romalıların savaş alanında düşman süvarilerini yaran domuzlarına kadar insanoğlunun yaşam ve beka mücadelesinde yanından hayvanlar hiç noksan olmamıştır.Nitekim insanın uygar yaşam geçişiyle başlayan bir olgu olarak hayvanların evcilleştirilmesi ve yardımcı olarak kullanılması, insanlık tarihini şekillendiren bir vakıadır. Bu yazımızda geçmişten günümüze bilhassa 20. yüzyılda yaşanmış iki aka cihan savaşında askeri uzmanlar tarafından kullanılan hayvanları ele alacağız. Hayvanlar, savaş cephelerinde ulaşımdan , lojistik nakliyatına, istihbarattan, yaralı kurtarılmasına,düşman tespitinden, imhasına kadar hayli geniş bir yelpazede insanlara yardımcı olmuşlardır.Şimdi sırasıyla zor zamanlarda insanın en yakın dostu olan hayvanları sava? hattında ne gibi görevler üstlendiklerine bakalım. Timur’un fillerinden, Moğolların atlarına, Romalıların savaş alanında düşman süvarilerini yaran domuzlarına kadar insanoğlunun yaşam ve beka mücadelesinde yanından hayvanlar hiç noksan olmamıştır.Nitekim insanın uygar yaşam geçişiyle başlayan bir olgu olarak hayvanların evcilleştirilmesi ve yardımcı olarak kullanılması, insanlık tarihini şekillendiren bir vakıadır. Bu yazımızda geçmişten günümüze bilhassa 20. yüzyılda yaşanmış iki aka cihan savaşında askeri uzmanlar tarafından kullanılan hayvanları ele alacağız. Hayvanlar, savaş cephelerinde ulaşımdan , lojistik nakliyatına, istihbarattan, yaralı kurtarılmasına,düşman tespitinden, imhasına kadar hayli geniş bir yelpazede insanlara yardımcı olmuşlardır.Şimdi sırasıyla zor zamanlarda insanın en yakın dostu olan hayvanları sava? hattında ne gibi görevler üstlendiklerine bakalım.

1.At
Savaş alanının geçmişten günümüze en faydalı araçlarından biri at olmuştur.Atlar köpekten sonra insanoğlunun evcilleştirdiği ilk hayvandır. İnsanoğlunun ?rak mesafelere göçler yapmasına olanak tanıyıp ilk askeri seferler de at sayesinde olmuştur. Atlar sava? sahasında süvari birliklerinin olmazsa olmaz aracı olmuş, lojistik taşıyıcılığının aranan unsuru olarak öne çıkmıştır.Yine ambulans tarzı araçların olmadığını düşündüğümüzde de atların yaralı savaşçı tahliyesinde aka önemi olduğu görülmektedir. Birinci Dünya savaşında süvari taarruzları hep atla gerçekleştirilmiştir ancak dikenli telin icadı ve siper savaşlarının aşılmaz engeller olarak ortaya çıkışı tank gibi araçların kullanımını mecburi kılınca atlar yavaş yavaş bu görevden çekilmişlerdir. Atlar savaş hattında hayli faydalı ve yeri doldurulamayan bir rol oynarlar.Bunun doğal sonucu olarak günümüzde bile engebeli alandaki askeri operasyonlarda ve şehir içerisinde yoğun hareketlilik gerektiren engelli alanlarda polis kuvvetleri tarafından hala atlar oldukça yaygın şekilde kullanılırlar.At kadar olmamakla beraber eşek, katır ve devenin de bu kapsamda savaş alanlarında kullanıldığını söyleyebiliriz.

2-Fil
Tarihte kullanımına aka savaşlarda rastladığımız filler, İskender’in ordularından Timur’a kadar birçok aka komutan tarafından etkili olarak kullanılıp savaşların kaderini değiştiren bir ö?e olarak öne çıkmışlardır.Fillere zırhlı kaplamalar giydiren askeri uzmanlar bunlardan daha etkili bir şekilde tıpkı günümüzün tankları gibi fonksiyon kazandırmışlardır.Fillerin yakın devre kullanımına çoğunlukla fillerin doğal yaşam coğrafyası olan ?rak Doğu’da ve Güneydoğu Asya’da rastlarız. İngilizler 1. Ve 2. Dünya savaşları boyunca buradaki müttefiklerinde ağır nakliye ihtiyacını fillerle karşılamış, çoğu vakit askeri hava alanlarında filleri tayyare çekicisi olarak kullanmışlardır.Yine İkinci dünya Savaşında Almanya’da ki enkazın kaldırılmasında Hamburg’daki sirklerde beslenen fillerin kullanımı da y?k?nt? temizliğinde fillerin kullanımına misal teşkil eder.

3.Köpek
Gelişmiş ?t?r alma , hareketlilik algılama ve birçok bilinmeyen önsezileri nedeniyle burada köpeklere hususi bir yer açmak gerektiğinin kanaatindeyiz ancak makalemizin sınırlılıkları nedeniyle sadece yakın dönemde aldıkları role değineceğiz.Köpekler insan evriminin en yakın yoldaşlarından biri olarak her anlamda insanlara arkada? ve yardımcı olmuşlardır.Şimdi sırasıyla köpekleri savaş hattında aktif olarak yer aldığı görevlere bakalım:

Enkazda yaralı tespiti: Her iki dünya savaşında hava ve topçu bombardımanının meydana getirdiği enkazdan insanları kurtarmakta köpekler daima en aka yardımcı olmuştur. Özellikle İngiltere ve Almanya’daki enkazlarda köpekler binlerce insanın canını kurtarmışlardır.
Erken uyarı : köpekler faik hareketlilik algılama kabiliyetleri sayesinde bilhassa askeri ve stratejik önemi olan tesislerde düşman sabotajcılarını ve saldırganları ayr?m ederek oldukça mühim bir görev icra etmekteydiler.Ayrıca izcilik ve önceden yapılan tuzakları bulma görevleri de onların bu kapsamdaki görevleri arsında sayılabilir.

Siperler arasında telefon kablolarının nakli: Özellikle Almanlar bu anlamda köpeklerden istifade etmişlerdir. Henüz telsiz iletişiminin olmadığı Birinci dünya savaşında cepheler arsında ayr?m edilmeden ve oldukça zorlu çamurlu arazilerde kablo döşeyen köpeklerin fotoları gayet dikkat çekicidir.

Kuryelik: Her iki dünya savaşında da köpekler siperler arsında taşıyabilecekleri kadar vesika veya tıbbi malzemeyi yüklenmiş olarak oldukça başarılı görevler icra etmişlerdir.

Hijyen sağlama: Pek bilinmeyen bir özellik olarak köpekler, savaş hattında hastalık yayan fareler başta olmak üzere birçok diğer zararlı canlıyı avlayıp bularak bertaraf fiyat , böylelikle salgınların önüne geçilmiş olur. Birinci Dünya Savaşında bunun için hususi olarak eğitilmiş köpekler askeri birliklerin yemekhane ve yatakhanelerinin başlıca koruyucularıydı.

Mayın bulma: Köpeklerin faik ?t?r alma yetenekleri halen bile ordularda savaş sahasında etkin bir şekilde dünyanın birçok sahasında kullanılmaktadır.Bununla beraber kişilerin sütünde veya valizlerinde bulunan patlayıcı, uyuşturucu maddeleri bulmak için köpeklerden hayli efektif şekilde istifade edilmektedir.

Antitank köpekleri: İkinci dünya savaşında Rusların siper hattında kullandığı en sıra dışı fikirlerden biridir bu. Bugün için son radde vahşi ve korkutucu bulunan bu dü?ünce Rusların alman tankları karşısında çaresiz kaldığı zor şartlarda ortaya çıkmıştır.Bu gaye için uzun süre aç bırakılan köpekler tank sesine duyarlı hale getirilmekte, Alman tank saldırısı başladığında köpekler salıverilerek tanka yaklaştığında köpeğin beline sarılan plastik patlayıcı ateşlenerek tankın durdurulması amaçlanmıştır.Almanlar, köpeklerle yapılan ilk saldırı denemelerinden sonra gelen köpekleri uzaktan imha ederek bu saldırı taktiğini boşa çıkarmıştır.

4.Güvercin
Güvercin denilince akla ilk gelen şey doğal olarak posta taşıma yani habercilik görevidir. Çok eski zamanlardan beri güvercinler değişik amaçlı iletişimler için acil posta ve haberleşme aracı olarak kullanılmışlardır. Güvercinlerin yön bulma ve sahibine dönme özelliği her iki dünya savaşında da güvercinlerden müteşekkil posta teşkilatlarının kurulmasını sağlamıştır. Bunun için hususi olarak yetiştirilen güvercinler film ve romanlara bile mevzu, bahis olmuşlardır.Birinci Dünya Savaşında, İngiltere’de güvercinlere o kadar ehemmiyet veriliyordu ki onlara çeşitli şekillerde ziyan verenler hapis cezalarına çarptırılıyordu ve posta güvercinleri yetiştirmek için hususi okullar kurulmuştu. Güvercinlerin sava? sahasında kullanıldığı bir diğer saha da gaz saldırısının tespiti olmuştur. Güvercinler, zehirli gaz varlığı ve saldırısının tespiti için kurulan ekipmanların içinde oldukça menli bir ö?e olarak yer almıştır.

5.Yarasalar
Yarasaların askeri amaçlı kullanımı Lytle Adams isimli bir diş hekimi tarafından ortaya atılmıştır. Çılgın fikirler üreten ve sıkı bir Amerikan milliyetçisi olan Adams, Amerikan kayıpları artıp savaş uzayınca Japon şehirlerini alevler içinde bırakıp Onları teslime zorlayacak bir dü?ünce düşünürken yarasaların bu dü?ünce için en müsait canlı olduğunu ayr?m etmesiyle ortaya çıktı. Adams’ın kafasındaki plana göre üzerine bir miktar patlayıcı yerleştirilen binlerce yarasa uçaklardan gece vakti Japon şehirlerinin üzerine bırakılacak, çoğu ahşap yapılardan oluşan Japon evlerinin tavan aralarına giren yarasaların üstündeki vakit ayarlı patlayıcılar harekete geçerek şehirleri alevler içinde bırakacaktı.Uzun çabalardan sonra Adams, bu proje için yetkilileri ikna ederek 25 milyon dolarlık bir destek alarak Teksas’taki kampta çalışmaya başladı. Yapılan çalışmalarda işler planlandığı gibi gitmedi ve çalışmaların yapıldığı tesis alaz alınca proje rafa kaldırıldı. yarasaların savaş stratejisinde kullanabileceğini savunan bir dü?ünce öne sürdü.

6.Kedi
İkinci Dünya Savaşının en çılgın projelerinden biri de patlayan kedi bombasıdır.CIA’in öncü kurumu olan OSS(Office of Strategic Services) ‘ Stratejik Operasyonlar Servisi tarafından ortaya atılan bir fikirdir. Kedilerin içgüdüsel olarak sudan hoşlanmayıp en yakın kuru nesneye tırmanması, bu dü?ünce için ilham olmuştur. Amerikalıların okyanuslardaki Alman gemilerine misilleme olarak tasarladıkları bu fikre göre üzeri patlayıcılarla döşenen kediler uçaktan alçak bir irtifadan alman gemilerinin yakınına bırakılacak ve kediler içgüdüsel olarak sudan çıkmak için gemiye çıkmak istediği vakit çarpmanın etkisiyle gemide patlayıp a??rba?l? bir şekilde hasar ve panik meydana getirecektir.Plan yapılan testlerde başarısız bulunup iptal edilmişitr. Kedilerin dünya savaşlarında kullanımı sadece bu projeyle sınırlı kalmamış. İngiliz gemilerinde zararlılarla mücadelede kedilerden bilhassa istifade edilmiştir. Bu anlamda gemiler için hususi olarak yetiştirilen kedilere aka ehemmiyet verilmiştir.

7.Yunuslar
Yunus balıkları sezgilerinin güçlü oluşu ve arkada? canlısı olması yönüyle insanlar arasından merak konusu olmuştur.Yunusların bu özelliği amerikan ordusu inceleme altına alınmış, başta kurtarma operasyonlarında izci olmak üzere, mayın bulma ve düşman deniz altılarını tespit etme gibi amaçlarla ABD Deniz Kuvvetleri, San Diego, California’da bulunan ABD Deniz Kuvvetleri Deniz Memelileri Programı kapsamında yunusları ve deniz aslanlarını eğitmektedir. Birinci ve İkinci Körfez savaşlarında Amerikan Deniz Kuvvetlerinin yunuslardan etkin bir şekilde faydalandığı bilinmektedir.ABD Deniz Kuvvetleri envanterinde bu kapsamda 75 yunus bulunduğu bildirilmektedir.Rus ordusunun da bu kapsamda Karadeniz’deki Sivastopol yakınlarında yer saha Kazachya Bukhta’daki Askeri tesiste yunusların askeri amaçlı kullanımı için çalışmalar yaptığı ve bu çalışmaları Sovyetlerin çöküşüyle beraber iptal ederek İran’a sattığı bilinmektedir. Yunusların radar sistemlerinin geliştirilmesinde ve istihbari amaçlı kullanımı üzerinde başta ABD olmak üzere birçok devletin çalışmalar yaptığı ve bu çalışmaların stratejik öneminden dolayı gizlilik içinde yürütüldüğü kaydedilmektedir.

7.Maskot Hayvanlar
Bu amaçla kullanılan hayvanlar daha çok askerin moral ve şevkini yükseltmek amacıyla istihdam edilmiş ve beslenmiştir.Askerin bulunduğu yerde ağır savaş koşullarının stresinden bir nebze olsun kurtulması için birliklerde maymun, kedi, ayı, hamster, sincap, tavşan gibi sempatik ve eğlendirici hayvanların beslenmesine müsaade edilmiştir.Ayrıca askerler, bu hayvanların uğur ve şans getirdiğine inanmakta bu anlamda bu canlıların varlığı askerler için savaşma şevkini yükseltici rol oynadıkları görülmektedir.