TDK'nın Yabancı Kelimelere Karşılık İçin Belirlediği Türkçe İsimler

Günlük dilimize yapışan bazı yabancı kelimelere yeni karşılıklar belirleyen TDK, doğalgaza ‘yer gazı’, petrole ise ‘yer yağı’ isimlerinin getirildiğini açıkladı.

TDK Başkanı Prof. Dr. Mustafa Sinan Kaçalin, TDK Yabancı Kelimelere Karşılıklar Çalışma Grubu tarafından, vatandaşlar tarafından gelen önerilerin de dikkate alınması sonucu yabancı isimlere karşılık istikbal Türkçe isimler hakkında bazı açıklamalarda bulundu. Bu isimler için belirledikleri kriterlerin kelimenin olabildiğince kısaltılabilirliği ve kısaldığında başka bir anlamla karışmaması ve telaffuzlarının rahat olması olduğunu söyleyen Kaçalin, açıklamasını şu şekilde sürdürdü:

"Bizim karşılıklarımızı, 'Nasıl çatarız' diye bekleyenler de var. Bir de 'Vakit geçiyor, bu sözcük dile yerleşmeden TDK'nın karşılığını kullanalım' diye iyi niyetle bekleyenleri de biliyoruz. TDK olarak bu konuda halkı da işin içine iç ediyoruz. Tabii fena niyetliler 'Dil Kurumunun bir şey çalıştığı yok, konuyu da bilmiyor. Ona buna soruyor, onun üstüne de yatıyor.' diye de anlayabilirler. Öyle değil elbette. Dili sanat ve zeka olarak kimin güzel kullandığını bilemezsiniz. Biz hizmet ediyoruz, teknik olarak. Sanatkarlık ayrı, dil ustalığı, zeka kıvraklığı ayrı bir şey. Onun da kimde olduğunu bilemezsiniz. Çok güzel bir karşılığı ummadığınız bir kişi verebilir. Bunu, bunun için yapıyoruz."

En çok kullandığımız kalıplardan olan SMS’in Türkçe karşılığının ‘kısa bilgi’ ya da ‘kısa haber’ olarak belirlendiğini belirten Kaçalin, yabancı kökenli doğalgaz ve petrol gibi kelimeler için de bazı müsait karşılıklar belirlediklerini anlat?m etti. Kaçalin, konuşmasına şu şekilde devam etti:

"Doğalgaz kelimesi çok çeviri ve itici bir şey, yani doğalıyla bir şey anlaşılmıyor. Havadaki gazlar da doğal gaz. Orada bir bilgisizlik var. Yer gazı anlaşılabilirlik ve anlatılabilirlik bakımından daha Türkçedir. Elbette 'Ben istemiyorum, ben bunu kullanıyorum' denilebilir. Yani Dil Kurumuna hem sorarlar, ondan sonra da karşı çıkarlar ya da sormazlar, söylersiniz tekrar karşı çıkarlar. Özetle doğal gaz yerine 'yer gazı' daha Türkçedir. Petrolü de Türkçeleştirebiliriz. O da eski metinlerimizde 'yer yağı' olarak geçiyordu."

Kafelerin menülerinde görmeye aşina olduğumuz ‘smoothie’ ifadesinin -buzla meyve şuruplarının çekildiği bir içecek- Türkçe karşılığının Anadolu’da kullanılan ‘karsanbaç’ olarak belirlendiğini söyleyen Kaçalin, bu ismi ilk kez 10 y?l evvel duyduğunu ve kimi ‘kar helvası’ şeklinde de isimlendirilebildiğini belirtti.